Keuren hijsmiddelen

Bij de meeste bedrijven staat veiligheid hoog in het vaandel. Dit geldt zeker als het gaat om de hef- en hijsmiddelen. Bedrijven laten hun hef- en hijsmiddelen dan ook regelmatig keuren om op deze manier een veilige werkomgeving voor hun medewerkers te garanderen.

Wat zijn hef- en hijsmiddelen?

Onder hef- en hijsmiddelen valt al het materieel dat wordt gebruikt om goederen en personen door de lucht te verplaatsen. Het is van belang dat dit materiaal regelmatig gekeurd wordt.

Al sinds 1939 moeten hijsmiddelen in Nederland periodiek worden gekeurd. Dit heeft te maken met de grote gevolgen die ongelukken kunnen hebben. De materiële schade als gevolg van een ongeluk met hijsmiddelen is vaak ook groot. Bovendien is de kans op (blijvend) letsel of een overlijden aanwezig als er een ongeluk gebeurt met hijsmiddelen.

Wat valt er onder hijsmiddelen?

Er zijn tientallen verschillende categorieën producten die vallen onder de hef- en hijsmiddelen. De belangrijkste categorieën zijn:

• Kettingwerk, staalkabels en touwen. Kortom, alle middelen die gebruikt worden om het gewicht te verplaatsen.
• Materialen waarmee de goederen worden opgehesen, zoals haken, grijpers, magneten, heftruckvorken, etc.
• Containers en bakken waarin goederen vastgehouden.
• De mechanische onderdelen van de hefinrichting, zoals takels, lieren en motorblokken.
• Hijsbakken voor personen
• Span- en sjorbanden
• De bevestiging van een hijsmiddel aan de wand, plafond of vloer, zoals bij een wandzwenkkraan.

Welke normen zijn van toepassing op hijsmiddelen?

De belangrijkste normen op het gebied van hijsmiddelen is de NEN 818. Deze norm valt uiteen in verschillende rubrieken die van toepassing zijn op bijvoorbeeld kettingen en haken. Voor overige hefmaterialen zijn andere normen van toepassing. Zo vallen niet vast verbonden hijsgereedschappen zoals vacuüm hijsgereedschap onder de NEN 13155. Uitrusting voor personen valt onder de NEN 14502.

Het is in Nederland wettelijk verplicht om de hijsmiddelen te laten keuren. Bij een bedrijfsongeval zal de arbeidsinspectie en de verzekeringsmaatschappij actief controleren of de hijsmiddelen in een bedrijf gekeurd zijn geweest. Als de keuring niet goed heeft plaatsgevonden, kunnen de gevolgen groot zijn.

Hoe vaak moet er gecontroleerd worden?

Voor hijsmiddelen gelden drie verschillende inspectiemomenten.

• De gebruiker moet dagelijks, voorafgaand aan het gebruik, controleren of het middel veilig gebruikt kan worden. Deze mag door de gebruiker uitgevoerd worden.
• Jaarlijks vindt er een uitgebreidere visuele inspectie plaats. Hiervan wordt een rapport opgemaakt.
• Eens in de vier jaar worden de hijsmiddelen gekeurd middels een beproeving. Tijdens deze beproeving wordt materiaal onder gecontroleerde omstandigheden blootgesteld aan grote druk.

Wat zijn de belangrijkste inspectiepunten?

Tijdens ieder inspectiemoment moet er op verschillende punten worden gecontroleerd. Bij alle inspectiemomenten wordt er gecontroleerd op slijtage, inscheuringen en vervormingen.

Tijdens de jaarlijkse visuele inspectie worden onder andere ook de volgende punten gecontroleerd:

• Controle op warmtebehandeling (bijvoorbeeld lassen)
• Meten van de doorsnede van kabels, etc.

Tijdens de vierjaarlijkse beproevingen wordt in ieder geval de treklast gecontroleerd. Ook vindt er scheuronderzoek plaats met bijvoorbeeld ultrasone golven of Eddy Currents. Deze laatste test is enorm effectief in het opsporen van defecten aan en vlak onder het oppervlak van geleidende materialen, zoals scheuren in lasnaden. Er wordt een elektromagnetische spoel gebruikt om magnetische stromen in het materiaal te creëren. Storingen in dit magnetische veld kunnen gemeten worden en betekenen vaak een defect in het materieel.

Wat heb je nodig om een inspectie uit te voeren?

Tijdens de jaarlijkse inspectie is er sprake van een visuele controle. Hierbij wordt gekeken of er geen sprake is van roest of andere schade aan de hijsmiddelen. Voor de vierjaarlijkse beproevingen is vaak specialistische apparatuur nodig. Denk hierbij aan trekbanken waarmee de spanbanden getest kunnen worden.

Wie mag hijsmiddelen keuren?

De dagelijkse inspectie wordt uitgevoerd door de gebruiker. De jaarlijkse inspecties en de beproevingen moeten worden uitgevoerd door een bekwaam persoon. In de praktijk vereisen de beproevingen vaak dure specialistische apparatuur, zoals voor de test met Eddy Currents. Om deze reden worden deze vaak uitbesteed aan een externe partij.

Wat zijn de eisen rondom registratie?

Veel bedrijven brengen stickers aan op hun hijsmiddelen om zo te laten zien dat deze veilig zijn. Het is van belang om de resultaten van de keuringen ook elders te registreren. In deze registratie bewaar je ook de verslagen van de visuele inspecties en de beproevingen.

Een voorbeeld van zo’n applicatie is Tooltagger. Deze applicatie geeft ook tijdig een reminder als de hijsmiddelen aan een nieuwe keuring toe zijn. Een applicatie helpt jou om aan te tonen dat jouw hijsmiddelen juist en tijdig zijn gekeurd.